فرآیند های تولید مثل Reproductive Processes

همانطور که میدانیم تولید مثل یکی از مهمترین اتفاقات طبیعی است که در موجودات زنده رخ میدهد و باعث بقای نسل آن موجود میگردد.

فحلی (heat) فاصله زمانی است که در آن حیوان ماده پذیرای حیوان نر میگردد در این زمان طی فرایندها و تغییرات هورمونی که در حیوان ماده رخ داده است تخمک آزاد میشود و حیوان آماده باروری میگردد. طول چرخه فحلی در حیوانات مختلف متفاوت است .

معمولا فاصله بین دوره هیت حیوانات مختلف متفاوت است، سگ و گربه و معمولا حیوانات وحشی را حیوانات فصل زا میگویند، یعنی در زمانی که بهترین شرایط برای بقای نوزادان در هنگام تولد مهیا باشد حیوان آماده جفت گیری میشود. این الگوها از طریق انتخاب طبیعی طی نسل های متمادی بوجود آمده است.

گونه هایی که یک دوره فحلی در سال دارند مونواستروس هستند اجداد سگ ها و سگ های دسته اولیه در این دسته قرار دارند و سگ های اهلی به این دلیل که شرایط برای آنها مهیا تر بوده است به مرور زمان 2 بار فحلی را در سال تجربه میکنند که البته استثنائات در این مسائل همیشه وجود دارد. طی نظریه ها و مطالعات احتمالا تمام حیوانات قبل از اهلی شدن سیکل تولید مثل فصلی داشته اند

چرخه تولید مثل دارای مراحلی است که به توضیح آن ها خواهیم پرداخت.

مراحل چرخه فحلی:

1) پرواستروس (proestrus)

در مورد سگ ها این مرحله ای است که صاحبانشان متوجه تغییرات در سگ میشوند که به طور میانگین 9 روز است ولی بسته به گونه جثه و نژاد میتواند از 0-27 روز به طول بی انجامد.

در این مرحله سگ نر جذب سگ ماده میشود ولی قادر به جفتگیری نیست. در این مرحله میزان استروژن زیاد می شود و فولیکول ها رشد میکند.

در سگ ها در این مرحله مخلوطی از سلول ها به همراه سلول های خون را مشاهده میکنیم.

2) استروس یا فحلی (Estrus)

استروس عبارت است از یک دوره زمانی که حیوان ماده پذیرنده حیوان نر بوده و برای عملی جفتگیری می ایستد. طول این دوره در حیوانات مختلف بسیار متفاوت است و بسته به گونه و نوع حیوان بسیار متفاوت است.

حتی شرایط اقلیمی نیز تاثیراتی بر روی طول این دوره میگذارد به عنوان مثال طی تحقیقات و تجربیات در گاوها طول دوره فحلی معمولا 12 تا 18 ساعت است ولی گاوهایی که در اقلیم های بسیار گرم هستند دوره فحلی آنها کوتاهتر است و به 10-12 ساعت میرسد.

در سگ ها این دوره به طور متوسط 9 روز است ولی از 0-24 روز نیز متغیر است. در این مرحله میزان خونریزی بسیار کاهش میابد و میزان استروژن نیز کاهش پیدا میکند و ترشح پروژسترون افزایش میابد.

3)دی استروس ( diestrus)

مرحله بعد از فحلی است و ماده دیگر پذیرای نر نیست. این مرحله حدود 2 ماه طول می کشد. سطح استروژن پایین است ، در حالی که پروژسترون 3 تا 4 هفته پس از شروع دیستروس به اوج خود می رسد و سپس تا پایان دیستروس به سطح پایه کاهش می یابد. این افزایش و سپس کاهش پروژسترون بدون در نظر گرفتن بارداری سگ رخ می دهد. سیتولوژی نشان می دهد که به سلول های پایه باز می گردیم و تعداد گلبول های قرمز خون کمتر از پروستروس است.

اصولا دوره دی استروس به عنوان دوره آمادگی رحم برای آبستنی نامیده می شود.

4) آن استروسAnestrus

زمان بین diestrus و proestrus بعدی است. این مرحله به طور میانگین 2-3 ماه به طول می انجامد ، اگرچه در نژادهای خاص می تواند بسیار طولانی تر باشند و معمولا در سگ های اولیه primitive dogs این زمان بسیار بیشتر است چون این نژادها دارای یک سیکل فحلی در سال هستند.

فرج دیگر متورم نمی شود  و ترشحات واژن وجود ندارد. بدن از این زمان استفاده می کند تا به رحم اجازه دهد تا برای بارداری احتمالی بعدی آماده شود.

بلوغ:

خوب تا اینجا در مورد 4 فاز سیکل تولید مثل تا حدودی آشنا شدیم، حالا تعریفی از بلوغ میکنیم که و بلوغ رو با بلوغ جنسی مورد مقایسه قرار میدیم.

در حیوان ماده بلوغ عبارت است از سن اولین فحلی آشکار که همراه با تخمگ گذاری باشد. البته بلوغ نباید با بلوغ جنسی اشتباه گرفته شود(Sexual Maturity). اگر حیوانات در هنگام بلوغ باردار شوند در هنگام زایمان دچار مشکلات بسیاری خواهند شد. معمولا سگ ها باید به 65% وزن بلوغ جنسی خود برسند تا برای بارداری آماده باشند. کمتر از این مقدار مشکلات بسیاری برای حیوان بوجود خواهد آورد.

به یاد داشته باشید عددهای ذکر شده بصورت میانگین است و بسته به شرایط و نژاد این اعداد تغییر میکنن، مثلا در تجربه شخصی که خود من در سگ ها داشتم مرحله پرواستروس در سگی 3-4 روز طول کشیده و در سگ دیگر حدود 9 روز، و این نشان دهنده متغیر بودن این اعداد در هر سگ است.